Gemengde gevoelens over advies cultuursubsidies Raad van Cultuur

Woensdag 3 juli verscheen het advies van de Raad voor Cultuur over de toekenningen van landelijke subsidies vanuit de culturele basisinfrastructuur (bis) voor de periode 2025-2028. Deze adviezen zijn van groot belang voor de uiteindelijke toekenning van de landelijke subsidies door de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Ook de zes Rijkscultuurfondsen maakten hun meerjarige subsidie verdeling bekend. Vanuit Sterk Noord-Nederland en We the North, de cultuurregio van Noord-Nederland, wordt met gemengde gevoelens gereageerd op de toekenningen: aandacht voor geografische spreiding blijft nodig. 

Onze regio heeft zich via de cultuurregio We the North intensief ingezet voor een betere geografische spreiding bij de toekenningen van deze meerjarige subsidies, met als doel cultuur voor iedereen in elke regio beter bereikbaar te maken. We zien dat met name in de BIS een beweging is gemaakt die zich vertaalt naar een lichte verbetering van de verdeling van subsidies over het land. 

BIS en fondsen 

Van de 17 aanvragen uit onze regio voor de BIS hebben er 12 een positief advies ontvangen. We zijn verheugd over de bestendiging van de basisinfrastructuur in het noorden en de extra toekenning voor de ontwikkelinstelling Explore the North. 

We zien echter ook nog enkele belangrijke zorgpunten voor de kwetsbare noordelijke cultuurinfrastructuur. Deze komen met name voort uit de resultaten van de beoordelingen van Rijksfondsen. Ook in de beleidskaders van deze fondsen is – in lijn met de wens van de Tweede Kamer om cultuursubsidies beter te spreiden – het belang van spreiding meegenomen. 

We constateren echter dat -met name bij het Fonds Podiumkunsten en het Fonds voor Cultuurparticipatie- een groot aantal positief geadviseerde aanvragen in onze regio niet vertaald worden in een financiële toekenning, omdat het budget ontoereikend is. Over de gehele linie genomen zien we hierdoor in onze regio dat de recente toekenningen slechts tot een lichte verbetering van de verdeling van de cultuursubsidies over het land heeft geleid: de totale Rijksbijdragen in cultuur in de provincie Drenthe bedragen na de adviezen van de BIS en Rijksfondsen iets meer dan drie euro per inwoner, terwijl dit in andere provincies tot ruim 86 euro kan oplopen1. 

Wij roepen de minister op om een uiterste inspanning te plegen om positief geadviseerde aanvragen in regio’s met een ijlere culturele infrastructuur alsnog de benodigde financiële ondersteuning te verlenen. 

Keten talentontwikkeling onder druk

Een betere verdeling van de cultuursubsidie blijft van belang om het voor elke regio in het land mogelijk te maken om cultuur dichtbij en bereikbaar te houden voor iedereen. In onze regio in het bijzonder geldt dat de spoeling dun is, terwijl de fysieke afstanden in onze regio groot zijn. Hierdoor is de impact van een aantal aanvragen dat niet gehonoreerd kan worden, waaronder het enige locatietheatergezelschap Peergroup, Noordstaat (enige organisatie gericht op urban en kernpartner onder muziekhub Noord), Loods13 (theater- en productiehuis in Emmen) en het Jonge Hartenfestival (festival door en voor jongeren) groot. 

Noordelijke talenten en makers blijven daardoor tegen belemmeringen oplopen in de ijle noordelijke infrastructuur. In onze regio in het bijzonder omdat tevens de fysieke afstanden tot cultuur in onze regio groot zijn. Voor de noordelijke sector betekent dit dat talentvolle makers hierdoor (wederom) gedwongen worden onze regio te verlaten. Wij roepen het nieuwe kabinet dan ook met klem op om met aanvullende ondersteuning onze cultuurinfrastructuur in stand te houden en talentonwikkeling tot wasdom te laten komen. 

Prioriteer de inzet van witte vlekkenmiddelen

We zien dat de rijksmiddelen voor Vernieuwing en Verbreding (sinds 2021) hun eerste positieve effect gehad hebben in Drenthe en Fryslân, én dat deze middelen blijvend nodig zijn voor de witte vlekken in de culturele infrastructuur. Wij vragen het nieuwe kabinet om ook in de periode 2025-2028 voldoende middelen in te zetten in de regio’s waar witte vlekken in de culturele infrastructuur ontstaan, waarbij er scherp wordt gekeken waar deze het meeste benodigd zijn. 

Wij danken de Raad voor Cultuur en de Rijkscultuurfondsen voor de gegeven adviezen en beraden ons op de vervolgstappen om de noordelijke cultuurinfrastructuur te verbeteren. De komende periode blijven we met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in gesprek over de adviezen en de uiteindelijke beslissing van de minister. 

Over We The North

De drie noordelijke provincies en de gemeenten Assen, Emmen, Leeuwarden en Groningen hebben in 2016 samen het initiatief genomen tot het culturele experimenteerprogramma We the North. Samen met het culturele veld werken we aan een bruisend cultureel ecosysteem. Het Noorden heeft een geschikte schaal om te experimenteren, met sterke verbindingen tussen cultuur en andere maatschappelijke opgaven. Lees hier meer.